معرفی سازدهنی

سازدهنی سازی از دسته ی سازهای بادی است که اغلب در سبک های جاز ، بلوز ، راک اند رول و کانتری نواخته می شود، ساز دهنی انواع مختلفی دارد اما بسیاری از مبتدیان کار خود را با یادگیری سازدهنی دیاتونیک آغاز می کنند.

تولید صوت در این نوع سازها نتیجه ارتعاش یک زبانه از جنس فلز است که تنها یک سر آن به بدنه ساز متصل شده و انتهای دیگرش می‌تواند آزادانه حرکت کند. به ارتعاش درآمدن این زبانه‌ها در اثر عبور جریان هوا موجب تولید صدای ساز می‌شود.

تاریخچه سازدهنی

با اینکه چینی‌های باستان نوعی سازدهنی با زبانه‌های چوبی داشته‌اند و موتسارت قطعه‌ای برای سازدهنی شیشه‌ای که یک ساز کاملا متفاوت متشکل از یک سِری قطعه شیشه‌های کوک شده نوشت.

• سازدهنی دیاتونیکی (Diatonic) که ما هم‌اکنون می‌شناسیم، در اوایل قرن نوزدهم، در آلمان ساخته شده‌است. این ساز به‌وسیلهٔ موج مهاجرین ترک‌کنندهٔ آلمان، به ایالات متّحده و بریتانیای کبیر برده شد و در اواسط قرن نوزدهم، در سراسر جهان، نواخته می‌شده‌است.
• سازدهنی کروماتیک (Chromatic)، در سال ۱۹۱۸ اختراع شد و از آنجایی که شامل هر دوازده نیم‌پردهٔ گام کروماتیک می‌باشد، به شما اجازه می‌دهد که آهنگ کاملتری را بنوازید؛ مانند قطعه‌های جاز و کلاسیک؛ و همچنین برای نوازندگی تا حدود زیادی کاملتر است.

در مدل ۱۶ سوراخه سازدهنی کروماتیک، ۴ اکتاو کامل برای اجرای قطعات وجود دارد که اجازه نواختن هر قطعه‌ای را می‌دهد.

انواع سازدهنی

سازدهنی را به روش‌های مختلفی طبقه‌بندی می‌کنند اما اگر از سازدهنی‌های بیس (Bass) و کورد (Chord) صرف نظر کنیم، سازدهنی‌هایی را که بیشتر برای نواختن سولو (Solo) استفاده می‌شوند می‌توان در یک طبقه‌بندی بسیار کلی به ۲ گروه اصلی تقسیم کرد:

• سازدهنی‌های دو زبانه‌ Double Reed(ed)
• سازدهنی‌های تک زبانه‌ Single Reed(ed)

از دیگر دسته بندی انواع سازدهنی اط نظر قابلیت‌های مختلف و جنس صدایشان در سبک‌های خاصی از موسیقی بیشتر استفاده می‌شود:

• سازدهنی ترمولو و اکتاو: سبک‌های Folk و Pop
• سازدهنی دیاتونیک: سبک‌های Blues, Country, Rock, Irish, Folk و Pop
• سازدهنی کروماتیک: سبک‌های Classical, Jazz, Irish و Pop
• سازدهنی بیس و کورد: سبک‌های Classical و Pop البته بیشتر به صورت گروه نوازی

1. سازدهنی دیاتونیک
2. سازدهنی کروماتیک

سازدهنی های دیاتونیک

سازدهنی دیاتونیک نوع از سازدهنی است که در ایران محبوبیت کمی نسبت به نوع کروماتیک ساردهنی دارد. اگر بخواهیم نسبت محبوبیت را برای این دو ساز بسنجیم شاید به مقداری نزدیک به 70 به 30 برسیم. این ساز در سبک‌های محدود‌تری قابلیت اسفاده دارد. سبک‌ بلوز رایج‌ترین سبک در ساز دیاتونیک است و به همین علت نیز به ساز دیاتونیک ساز بلوز هارپ (‌blues harp) می‌گویند. از دیگر سبک‌های رایج این ساز می‌توانیم به پاپ و فولک اشاره کنیم.

سازدهنی های کروماتیک

سازدهنی کروماتیک در بین محبوب‌ترین سازهای جهان و حتی ایران است. این ساز در مدل‌های 8، 10، 12، 14 و 16 سوراخ ساخته می‌شود و ویژگی برجسته این ساز داشتن کلید اسلاید است و وظیفه این کلید این است که صدای تولیدی را نیم‌پرده زیر‌تر یا بم‌تر کند.

نوع استاندارد و رایج این ساز 12 سوراخ دارد و رنج صدایی 3 اکتاو را پوشش می‌دهد. نوع 16 سوراخ نیز رنج صدایی 4 اکتاو را پوشش می‌دهد که برای برخی سبک‌های خاص قابل استفاده است.