معرفی ساز تمپو

تمپو یا داربوکا یک ساز کوبه‌ای یا به عبارت دیگر یک پوست صدای یک طرفه است. واژه‌ی تمپو شاید از یک نام آوا گرفته شده باشد و برگرفته از دو صدای اصلی تولید شده از این ساز (تم و پو) باشد.
ساز تمپو یک ساز کوبه‌ای غیر ایرانی است. ولی در ایران در مناطق جنوب و خلیج فارس بسیار کاربرد دارد. با توجه به اینکه تمپو یک ساز غیر ایرانی است به همین دلیل بیشتر ریتم‌های این ساز عربی و ترکی هستند. در ایران از این ساز بیشتر برای افکت‌های صوتی استفاده می‌کنند. به همین دلیل کتاب جامع و کاملی برای آموزش این ساز وجود ندارد و بیشتر از جزوه‌های دست نویس برای آموزش استفاده می‌شود.

خاستگاه ساز تمپو

محمدرضا درویشی در کتاب دایره المعارف ساز‌های ایران درباره «تمپو» می‌نویسد: این ساز در محدوده جغرافیای ایران و بیشتر در مناطقی از استان‌های خوزستان، هرمزگان، کردستان، آذربایجان غربی و تا حدی بوشهر رایج است و با نام‌هایی، چون تمپو، تیمپو، دمبو و دربونگه شناخته می‌شود.

نام‌های دیگر تمپو

تمپو نوعی ساز کوبه ای و ریتمیک است که در فرهنگ های مختلف نام های متفاوت دارد. در ایران این ساز به تمپو معروف است.

از معروفترین نام ها که این ساز عبارتند از:

•  گابلت درام ( Goblet Drum )
•  چَلیس درام ( Chalise Drum )
•  تارابوکا ( Tarabuca )
•  دِبوکا ( Debuca )
•  دومبِک ( Dumbec )
•  تبلا ( Tabla )

تاریخچه ساز تمپو

ریشه داربوکا به واژه «دَرَبَ» به معنی ضربه زدن است که هزاران سال پیش از میلاد مسیح در بابل و سومر مرسوم بوده است. در برخی مناطق و در معابد داربوکا دارای اندازه بزرگ و در مراسم مذهبی به حالت نشسته نواخته می شد.

داربوکا ساز اصیل خاورمیانه است که امروزه بخش جدایی ناپذیز موسیقی عربی و ترکی است.

لینک مرتبط: فروشگاه کلارینت

در فرهنگ ایرانی داربوکا به نام تمپو یا ساز تمپو عرب شناخته می شود و در موسیقی فلکلوریک، پاپ و ریتمیک کاربردی تر است. همچنین در موسیقی سنتی و تلفیقی طرفداران خود را دارد. اما بیشترین طرفداران این ساز در موسیقی نواحی جنوب ایران یا موسیقی بندری است.

در دنیای مدرن امروزی که موسیقی مرزها را شکسته و دیگر محدود و محصور در یک منطقه و ناحیه نیست داربوکا طرفداران جهانی خود را دارد بخصوص در موسیقی سبک الکترونیک در بین ملیت های گوناگون هندی، اروپایی، آفریقایی و حتی غربی جایگاهی در بین طرفداران خود دارد و برای خلق آثار بیاد ماندنی نقش ویژه خود را ایفا می کند.

تفاوت تمپو عربی و ترکی

داربوکا یا تمپو ایرانی اگر چه ساز فارسی و ایرانی نیست ولی علاقمندان زیادی بین ایرانیان دارد. این ساز که اصالتش به خاورمیانه برمی گردد در بین فرهنگ اعراب و ترک ها طرفداران زیادی دارد. شکل ظاهری ساز در هر دو فرهنگ به یک صورت است.

لینک مرتبط: فروشگاه تمبک در کرج

در واقع فرق در نواختن ساز است که در سبک های عربی و ترکی تفاوت عمده این ساز در ضربات انگشتان و روش های نوازندگی است. این ساز معمولا همراه با رقص بخش جدا ناشدنی از موسیقی عربی و ترکی است. داربوکا در موسیقی عربی طبله یا دربوکه نامیده می شود که عموما با رقص همراه است و بخشی از موسیقی بزمی و شاد اعراب است. در موسیقی ترکی دارای نام هایی چون همچون داربوکا و دمبک است. تکنیک های نوازندگی پیچیده که توسط انگشتان در موسیقی ترکی بکار برده می شود این ساز را به ساز کاملی در موسیقی ترکی تبدیل کرده است.

روش نگهداری ساز تمپو

با توجه به این که عمده ساز داربوکا از جنس پلاستیک است نباید در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرد. در واقع تغییرات دمایی بر روی پوست آن تاثیر زیادی دارد و باعث آسیب ساز می شود. نوع فلزی آن نسبت به رطوبت حساس است و دچار زنگ زدگی می شود. بنابراین بهتر است درون هارد کیس باشد و مجهز به کیسه های رطوبت گیر یا سیلیکا‌ژل باشد. ساز را در کاور قرار دهید تا جلوی ضربه های احتمالی را بگیرید.

اجزا و ساختار ساز داربوکا

داربوکا دارای بدنه ای از فلز است که از جنس آلومینویم، مس و چدن ساخته شده و جنس پوست آن از پوست مصنوعی است. پوست‌های مصنوعی همچون پوست شفاف، پوست پاور بیت، پوست فیبر رمو است. نوع فلزی آن دارای محفظه صوتی کوچک است که پوست توسط پیچ و مهره به ساز متصل شده است این پیچ و مهره ها تاثیر زیادی در ریز یا بم کردن صدای ساز دارند.

در برخی موارد از سفال و سرامیک برای ساخت این ساز استفاده می شود که جنس پوست آن طبیعی است. نوع سفالی و سرامیکی آن دارای پوست ماهی و بز است. بطور کلی تمپو سفالی از قدمت دیرینه ای برخوردار است و شکل تنه آن بصورت استوانه تخم مرغی بوده و گلویی ندارد در این نوع تمپو پوست را با سریش یا چوبی به دهانه ساز متصل می کنند و یا با طناب پوست را به دهانه متصل می کنند. برای افراد مبتدی و جهت آموزش انواع پلاستیکی این ساز در بازار موجود است که مقرون به صرفه و از قیمت پایینی برخوردار است.