معرفی ساز توبا

بزرگترين ساز در خانواده سازهاي برنجي

ساز توبا بزرگترين ساز در خانواده سازهاي برنجي كه ويژگي آن اندازه بزرگ و صداي عميق آن است. همانند تمامي سازهاي برنجي، صدا از طريق دمیدن هوا در داخل دهانه ساز توليد مي‌شود. طرز كار توبا و باريتون يكسان است ولي طول این ساز دو برابر طول باريتون است. در نواختن خطوط باس يا ملودي صداي پائين و بي‌نظير توبا زيباست.

لینک مرتبط: فروشگاه سازهای بادی

برخلاف تصور كه صداي توبا يكنواخت و ثابت نيست بلكه در صورتي كه اين ساز به صورت تكنوازي مورد استفاده قرار گيرد زير و بمي يا نواک پائيني دارد. با توجه به اينكه كار با باريتون نسبت به توبا كمي راحت‌تر است بسياري از نوآموزان با باريتون شروع كرده و بعد از يك يا دو سال سراغ این ساز مي‌روند.

در برخی اوقات شاید بتوان گفت توبا می‌تواند اشاره به تمام سازهای بادی برنجی بم‌تر از ترومبون داشته باشد.

نگهداری ساز توبا

نگهداری از ساز توبا  آسان‌تر از يك ساز بادي چوبي و بسيار شبيه ترومپت يا باريتون است. اين ساز در يك محفظه معمولاً متشكل از دو يا گاهي اوقات سه قطعه، نگه‌داري مي‌شود. تنها نگه‌داري منظم اين ساز روغن كاري دريچه‌ها و گريس زدن به اسلايدها (لغزنده‌ها) در صورت نياز است.

نگه داشتن توبا هنگام نواختن

ساز توبا با دست راست نواخته مي‌شود و بازوی چپ معمولا زير ساز را نگه مي‌دارد. اشكال و اندازه‌هاي مختلف این ساز وجود دارد. برخي داراي دريچه‌هايي هستند كه به صورت عمودي زاويه‌دار شده‌اند و دهانه‌اي كه به سمت چپ ساز متصل شده است. ساير توباها داراي دريچه‌هايي هستند كه به صورت قطري نسبت به دهانه زاويه دارند و به سمت راست ساز متصل هستند. قسمت بل توبا مي‌تواند به سمت بالا مستقيم شده باشد يا به سمت جلو خم شده باشد. هيچ يك از اين تفاوت‌ها واقعاً براي نوازندگان جوان‌تر مسئله‌اي ايجاد نمي‌كند. برندهاي خوب سازها از تمام اين اشكال و فرم‌ها در توباها استفاده مي‌كنند.

خرید ساز توبا

انتخاب‌هاي خوب متعددي براي خريد این ساز براي کسانی که اول راه آموزش این ساز هستند وجود دارد. از آنجا كه این ساز بسيار گران‌تر از بسياري از سازهای دیگر هستند، بسياري از مدارس، توباهايي براي قرض دادن به فراگيران اين ساز دارند. خريد توباي دست دوم هم گزينه خوبي است. احتمال اينكه توباي دست دوم نسبت به توباي بادي چوبي دچار مشكل باشد كمتر است. اگر دريچه‌ها آزادانه حركت كنند.

اجزای ساز توبا

ماده خام اوليه كه در ساخت ساز توبای استاندارد استفاده مي‌شود، برنج است. برنج آلياژي متشكل از مس و روي است. ساير فلزاتي كه ممكن است براي اصلاح مشخصه‌هاي اين آلياژ اضافه شوند عبارتند از قلع و نيكل. رايج‌ترين نوع برنج كه در ساخت ساز استفاده مي‌شود، برنج زرد رنگ است كه شامل تركيب 70/30 مس و روي مي‌شود. اين ماده زردرنگ و شكل‌پذير است. ساير انواع برنج نيز در صورتيكه اثرات مختلفي مد نظر باشد مورد استفاده قرار مي‌گيرند. به عنوان مثال، برنج طلايي- قرمز كه متشكل از 80 درصد مس و 20 درصد روي است، رنگ طلايي‌تر و صدايي كمي متفاوت‌تر دارد. برنج نقره‌اي متشكل از مس، روي و نيكل نيز مورد استفاده قرار مي‌گيرد.

روي در برنج قابليت شكل پذيري بيشتري براي آلياژ در دماهاي پائين‌تر ايجاد مي‌كند. برخي سازندگان سفارشي تركيب ويژه‌اي از برنج براي قسمت‌هاي مختلف توبا استفاده مي‌كنند. به عنوان مثال، ماده اي تحت عنوان آمبروز (Ambroze) كه متشكل از 85 درصد مس، 13 درصد روي، 2 درصد قلع است ممكن است در ساخت bell استفاده شود. اين ماده براي ساز صدايي منحصر به فرد ايجاد مي‌كند.

علاوه بر برنج، تنها مواد كم ديگري در ساخت این ساز استفاده مي‌شود. بسياري از پيچ‌ها از فولاد ضد زنگ تشكيل شده‌اند. در برخي موارد، سطوح خاصي روي ساز همانند دريچه‌ها يا لوله‌هاي كشويي با آلياژ كروميوم يا نيكل پوشانده مي‌شوند. اين امر اصطكاك را كاهش داده و به حركت آزادانه‌تر قطعات كمك مي‌كند. در طي توليد، گداخت يا لحيم، براي اتصال لوله‌هاي مختلف استفاده مي‌شوند. براي كاهش امكان آسيب، دريچه‌ها با نمد توكاري مي‌شوند كه ته دريچه به بدنه ساز مي‌رسد. براي تزئين، ماده‌اي همانند صدف روي دكمه دريچه استفاده مي‌شود. چوب پنبه نيز ممكن است براي پوشاندن water key استفاده مي‌شود. براي كاهش وزن ساز، بدنه sousaphone از فايبر گلاس تشكيل شده است.

انواع ساز توبا

انواع مختلفی از توبا وجود دارد که در اروپا ، ایالات متحده و آسیا تولید می شوند، برند های اروپا که اغلب در موارد حرفه ای استفاده می شوند شامل برند های آلمانیMeinl-Weston وMiraphone هستند، از جمله برندهای آسیایی برند ژاپنی Yamaha و تایوانی Jupiter Instruments میتوان اشاره کرد، شرکت سازنده هولتون و سازهای موسیقی کینگ از معروف ترین برند های ایالات متحده هستند.

تاریخچه ساز توبا

در 12 سپتامبر سال 1835، ويلهلم فردريك واپريچ و ژوهان گاتفريد موريتز باس توبا را در كليد F1 اختراع كرد. ساز اصلي كه اين دو نفر اختراع كردند پنج دريچه از نوع Berlinerpumpen كه پدر دريچه‌هاي پيستوني امروزي هستند. اولين توباي تنور در سال 1838 توسط كارل ويلهلم موريتز، پسر جان گاتفريد موريتز اختراع شد.

افزودن دريچه‌ها نواختن پائين در سريهاي هارمونيك ساز را امكان‌پذير ساخت و هنوز داراي گزيده‌اي از نت‌هاي كامل است. قبل از اختراع دريچه‌ها، سازهاي برنجي به نت‌هاي سري‌هاي هارمونيك محدود شده بودند و عموماً با توجه به زير و بمي پايه خيلي بالا نواخته مي‌شوند. هارمونيك‌ها سه اكتاو بالاي زير و بمي پايه تقريباً يك گام كامل از يكديگر جدا هستند و انواع مفيدي از نت‌ها را امكان‌پذير مي‌سازند.