معرفی ساز شورانگیز

معرفی ساز شورانگیز، ساز شورانگیز از دسته بندی سازهای زهی مضرابی و ترکیبی از سه ساز سه تار، تار و تنبور است که سال‌ها پیش برای اولین بار به پیشنهاد علی تجویدی و توسط ابراهیم قنبری مهر ساخته شد. حسین علیزاده در برخی از آثارش مانند ماه و مه، باده تویی، نوای نور و… از این ساز استفاده کرده‌است.

ساز شورانگیز یک تکنیک از ابداعات ابراهیم قنبری مهر در تولید سازهای زهی می‌باشد. اصل ترکیب پوست و چوب در قسمتی از صفحه روی (منطقه خرک) پایه این تکنیک می‌باشد. مشخصهٔ اصلی صدای این ساز حجم زیادتر و پر طنین تر در مقایسه با سازهای مشابه هم خانواده آن می‌باشد. پوست مورد استفاده در انواع شورانگیز نسبتاً ضخیم می‌باشد و در مقابل رطوبت حساسیت کمتری نسبت به پوست تار دارد.

خصوصیات برگرفته از سازهای مادر شورانگیز

• روش نواختن این ساز در اصل برگرفته از سه‌تار است گرچه خصیصه‌های صوتیِ آن در بعضی موارد تفاوت‌های اساسی دارد.
• طنینِ بیشتر شورانگیز به خاطر استفاده از کاسه تنبور است که صفحه آن علاوه بر چوب، از پوست هم بهره می‌برد.
• صدای شورانگیز کمی بم تر از سه‌تار معمولی است.
• شورانگیز دارای شش سیم (دو سیم اول و دوم به صورت جفت بسته شده) و ۲۴ پرده است.
• حوزه صدایی شورانگیز از دو (نت موسیقی) تا می(نت موسیقی) کرن می‌باشد.
• از لحاظ طول ارتعاش نیز متفاوت از تار و سه تار و طولانی‌تر از آنهاست.
• طول کاسه ۳۶ سانتی‌متر و طول دسته از محل اتصال تا شیطانک حدود ۴۱ سانتی‌متر می‌باشد.

اجزای ساز شورانگیز

• کاسه ساز  شورانگیز
• صفحه رویی شورانگیز
• دسته و تعداد پرده شورانگیز
• سرپنجه  شورانگیز
• گوشی‌های ساز سه تار و شورانگیز
• سیم گیر شورانگیز

سایر اجزای ساز

سیم گیر چوبی یا استخوانی در قسمت پایین کاسه برای نگه داری یک سر سیم ها وجود دارد. شیطانک یک قطعه چوب ظریف و با ارتفاع کم است که بین دسته و سرپنجه ی شورانگیز قرار می‌گیرد. روی آن شیار‌های کم عمق برای عبور سیم‌ها ایجاد شده است. شیطانک می‌تواند از جنس چوب، استخوان یا شاخ باشد.

روی این ساز، خرک از جنس چوب یا استخوان نصب شده است که شیارهای نازکی برای عبور سیم ها و همینطور ثابت نگه داشتن فاصله ی آن ها از هم دارد. سیم‌های ساز از سمتی به سیم گیر گره خورده و پس از عبور از خرک و شیطانک به گوشی‌ها در ابتدای دسته ساز بسته می‌شوند.

تفاوت صدای شورانگیز با سه تار