فروشگاه اینترنتی آلات موسیقی شهر ساز : مهمترین ویژگی ها در معرفی ساز کرنا کدامند؟ برای آشنایی با ساز کرنا به چه اطلاعاتی نیاز داریم؟ ساز کرنا، عضوی از خانواده سازهای بادی قمیش دار است، و یکی از کهن ترین سازهای بادی ایران به شمار می رود. کارنای یا کرنا مرکب از واژه کر یا کار به معنای جنگ و نای عنوانی کلی برای سازهای بادی می باشد، و همان طور که از نامش پیداست از سازهای رزمی به شمار می رفته است.

برای معرفی ساز کرنا هزاران سال از عهد باستان، این ساز در سرزمین‌های دیگر مشاهده نمی‌شود و تنها در همسایگی نزدیک منطقه فارس، بین اقوام بختیاری، قشقایی و لرهای کهکیلویه و بویراحمد و لر ممسنی و خوزستان رواج دارد. وجود دو نمونه کرنا در شمال ایران معروف به کرنای لاهیجان و دیگری کرنای مورد استفاده در حرم امام هشتم شیعیان معروف به کرنای رضوی، خدشه‌ای به این جغرافیای انحصاری کرنای فارس وارد نمی‌کند. زیرا اساساً ساختمان دو نمونه کرنای یاد شده، با کرنای فارس تفاوت بنیادین دارد و شیوه نواختن شان هم به‌طور کل متفاوت است. دیگر این که دو کرنای شمال و شرق ایران قادر به نواختن ملودی نیستند و تنها دو صدای متفاوت تولید می‌کنند که در گذشته بیشتر برای ایجاد یک حجم صوتی به منظور اعلان یا اخطار مورد استفاده قرار می‌گرفته‌اند

آشنایی با ساز کرنا

ساز کرنا جزو معدود سازهای دوجنسی جهان به‌شمار می‌آید، و از سه بخش اصلی تشکیل می‌شود،  غالب سازهای بادی، به دو دسته بادی چوبی و بادی برنجی تقسیم‌بندی می‌شوند. ولی کرنا در هیچ یک از این دو دسته جای نمی‌گیرد. زیرا یک بخش کاملاً چوبی با طولی حدود 35 تا 50 سانتی‌متر به نام دسته دارد که رویش هشت سوراخ و در پشت نیز یک سوراخ تعبیه می‌شود. بخش دوم یک شیپوره برنجی به طول ۴۵ تا ۶۰ سانتی‌متر است. بخش سوم اش «میل کرنا» خوانده می‌شود و آن از یک لوله نازک برنجی یا چوبی تشکیل می‌شود که در انتهایش یک قمیش از جنس نی دارد و نوازنده با دمیدن در این قمیش، هسته اصلی صدا را تولید می‌کند. اما این صدا تا به کیفیت مورد نظر برسد، راه درازی در پیش دارد.

ابتدا در بخش چوبی توسط انگشتان نوازنده با نت‌های مختلف می‌چرخد تا یک ملودی جذاب شکل بگیرد. صدای تولید شده در بدنه چوبی، شدت لازم را ندارد و در عین حال خیلی شفاف نیست. بخش فلزی یا شیپوره به عنوان تمام‌کننده صدای کرنا، هم به نوای ساز حجم می‌دهد و هم شفافیت آن را بالا می‌برد. به‌طوری‌که از مسافت‌های دور هم می‌توان صدای کرنا را شنید. کرناهای امروزی بین 75 تا 110 سانتی‌متر طول دارند. ولی کرنای هخامنشی با توجه به طول ۱۲۰ سانتی متری بخش فلزی اش، چنین به نظر می‌رسد که حدود ۱۷۰ سانتی‌متر طول داشته‌است. گستره صدا دهی این ساز معمولاً یک هنگام است. ولی نوازندگان چیره دست می‌توانند محدوده بیشتری را بنوازند که غالباً شامل نت‌های اصلی مانند شاهد، چهارم و پنجم است.

خاستگاه کرنا؛ معرفی ساز کرنا

بر اساس مستندات تاریخی، منطقه فارس واقع در جنوب ایران، یگانه خاستگاه اصلی این ساز باشد. به همین دلیل در بیشتر نوشته‌های تاریخی همواره از آن به عنوان کرنای فارس یاد می‌شود. نگاهی به ساختمان کرنای هخامنشی، نشان می‌دهد که این ساز جد کرنای امروزی است. دهانه ورودی کرنای هخامنشی ۵ سانتی‌متر قطر دارد و پر واضح است که هیچ نوازنده‌ای نمی‌تواند آن را در دهان خود قرار دهد. در واقع چیزی که از عهد باستان بر جای مانده، تنها بخشی از بدنه کرناست و دو بخش دیگرش که غیر فلزی بوده‌اند، به مرور زمان پوسیده‌اند.

ساختار ساز کرنا

همانطور که مشاهده می‌کنیدساز کرنا دارای سه بخش اصلی می‌باشد و جز سازهای دوجنسی در جهان محسوب می‌گردد. برخلاف سایر سازهای بادیاین سازچوبی و بادی برنجی قرار تقسیمو در هیچ کدام از این دسته‌ها قرار نمی‌گیرد. زیرا این ساز دارای یک بخش چوبی با طولی حدوداً ۵۰ سانتی‌متر بودهکه دسته نام داردو بر روی آن هشت سوراخ و در پشت آن یک سوراخ تعبیه شده ایجاد شده است تا نوازنده بتواند از آنها برای نواختن استفاده نمایدیک شیپور برنجی وجود دارد که طول حدوداً ۶۰ سانتی‌متر داردسومش که میل کر نامیده می‌شود از یک لوله نازک برنجی یا چوبی ساخته می‌شود و در انتهای آن یک قمیش از جنس نی داردبا دمیدن در این بخش هسته اصلی صدا را تولید می‌کند.

برای آشنایی با ساز کرنا باید بدانیم که این ساز دارای انواع مختلفی است که در نواحی مختلف ایران مورد استفاده قرار می‌گیرند و دارای ساختار جنس و اندازه متفاوت با یکدیگر می‌باشند سازهای کرنا می‌توان وجود دارد که دارای زبانه دو لایه است خانواده سرناها قرار می‌گیرد و تفاوت این کرونا با سایر گروه سرناها در اندازه محدوده صوتی و دهانه فلزی آن می‌باشد. مهمترین انواع کرناها عبارتند از ساز کرنای مازندرانی، ساز کرنای فارس، ساز کرنا با نقاره مضاعف و دیگر انواع آن که در جشن‌ها، اعیاد محلی و سنتی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

عزیزان و همراهان ارجمند برای دریافت مشاوره خرید انواع ساز و معرفی ساز کرنا، تجهیزات استودیویی دیگر لطفا با مشاورین ما در فروشگاه اینترنتی شهر ساز تماس گرفته تا از مشاوره خرید انواع ساز و لوازم جانبی دیگر به صورت رایگان استفاده نمایید.